– Maria van den Muijsenbergh, Huisarts & Hoogleraar Gezondheidsverschillen en Persoonsgerichte Integrale Eerstelijnszorg, Radboudumc Nijmegen & Pharos, key-note spreker tijdens het Nurse Academy Congres
Aan het woord is Maria van den Muijsenbergh, hoogleraar Gezondheidsverschillen en Persoonsgerichte Integrale Eerstelijnszorg bij het Radboudumc. Zij vindt het onverteerbaar onrechtvaardig dat de plek waar je geboren bent, de opleidingskansen die je krijgt, het inkomen dat je hebt, zoveel uitmaakt voor hoe lang je leeft en in welke gezondheid je leeft. “Gezond zijn en blijven, heeft alles te maken met je gezondheidsvaardigheden. Dit zijn vaardigheden die mensen hebben om informatie over hun gezondheid te vinden, te begrijpen en toe te passen. En díe kunnen we wel degelijk vergroten.”
Een vicieuze cirkel
Maria vertelt waarom haar thema Gezondheidsverschillen zo belangrijk is. “Veel chronische ziekten, zoals suikerziekte, chronische hartproblemen en depressie, komen vaker voor bij mensen met een laag inkomen of opleidingsniveau. Omdat deze mensen weinig naar school zijn geweest en moeite hebben met lezen en schrijven, zijn zij minder gezondheidsvaardig. Zij kunnen bijvoorbeeld minder makkelijk online informatie vinden of folders lezen. Daar komt bij dat – als je bijna geen geld hebt, of moeite hebt met lezen – de maatschappij best ingewikkeld is. Dat levert stress op. En met stress is het nog moeilijker om dingen te begrijpen. En zoals iedereen weet verhoogt stress het risico op chronische ziekten. De vicieuze cirkel is rond.”
Met eenvoudige hulpmiddelen en een beetje training, kun je het verschil maken
In haar lezing tijdens het Nurse Academy Congres zal Maria uitleggen hoe je met begrijpelijk communiceren en door alert te zijn op belangrijke sociale factoren, de gezondheidsvaardigheden van laaggeletterden positief kunt beïnvloeden. “Soms raak je gefrustreerd omdat een patiënt wéér niet weet wat ie moet doen. Of vergeten is zijn pillen op te halen. Of dat hij zich niet aan zijn dieet heeft gehouden. Vaak blijkt dat dan te berusten op het feit dat de patiënt gewoon niet heeft begrepen wat ie moet doen.”
“In de medische wereld zijn we gewend geraakt aan het gebruik van moeilijke woorden. We gaan er ook te vaak vanuit dat mensen wel weten hoe het lichaam in elkaar zit. We kunnen dan in onze informatie tekortschieten. Met alle gevolgen van dien. Met simpele hulpmiddelen en een cursus of training, kun je zoveel verder komen.” Als voorbeeld van zo’n hulpmiddel noemt Maria het boekje over suikerziekte dat Pharos samen met laaggeletterde patiënten heeft ontwikkeld. Hierin staat op een eenvoudige manier uitgelegd wat suikerziekte is en wat je er zelf aan kunt doen. “Ik merk in mijn huisartsenpraktijk dat de verpleegkundigen die samen met de patiënt met zo’n boekje aan het werk gaan, zich opgelucht voelen. Ze merken dat de patiënt snapt waar het over gaat en dat hij beter begrijp waarom hij bepaalde dingen wel of niet moet doen.”
E-health kan laaggeletterden uitkomst bieden
Dat we steeds meer hybride werken, bijvoorbeeld met e-health toepassingen, kan voor laaggeletterden van enorme toegevoegde waarde zijn. Mits goed toegepast, uiteraard. Maria: “Voor mensen voor wie het leven ingewikkeld is, kan het juist heel prettig zijn om op een eenvoudige website iets terug te zien. Dan kunnen ze iemand vragen mee te kijken, iets te laten uitleggen. Of als het mensen zijn die geen Nederlands speken, dan kan een kind bijvoorbeeld vertalen.”
Het Nurse Academy Congres
“Wat ik wil meegeven is – het kan niet vaak genoeg gezegd worden – dat verpleegkundigen niet moeten onderschatten hoe belangrijk zij zijn. Hoe belangrijk het menselijk contact is. Je kunt een heleboel protocollen en richtlijnen hebben, en heel veel tips van mensen zoals ik krijgen, maar niks is zo belangrijk dat jij er gewoon bent voor die patiënt. Dat je oprecht belangstelling hebt. Dan vind je vanzelf wel de woorden om goed uit te leggen hoe de patiënt met zijn gezondheidsproblemen verder kan.”
Maria van den Muijsenbergh is key-note spreker tijdens het Nurse Academy Congres: de hybride verpleegkundige, op 2 november a.s. in Lunteren. Je kunt fysiek deelnemen, maar het congres ook online via streaming volgen. Het volledige programma lees je hier.
Wil je je inschrijven? Let dan op, want voor abonnees op Nurse Academy geldt een speciaal tarief.